Τα Μελίσσια, χωριό ορεινό, ριζωμένο σε ύψος 260 μ. στους πρόποδες του όρους «Κλωκός» (Υ.1,777μ) ή Παναγιά όπως το ξέρουμε ή Μελισσοβούνι, που είναι επέκταση των Κυρηνέων ορέων, ανήκει Γεωγραφικά στον καταπράσινο νομό Αχαϊας, της επαρχίας Αιγιαλείας της οποίας πρωτεύουσα είναι το Αίγιο, (παλιότερα Βοστίτσα).
Τα Μελίσσια μετά της ευρύτερης περιοχής τους, δηλαδή οι οικισμοί:
- Μελίσσιαπου είναι ο αρχικός οικισμός & η ονομασία της ανεξάρτητης πρώην κοινότητας Μελισσίων που ουσιαστικά δημιουργήθηκε μετά την επανάσταση, και κατοικήθηκε από καλλιεργητές των κτημάτων της μονής και κατόπιν από άλλους που κατέβηκαν από τα ορεινά.
- Βιλιβινιώτικα ή Βελιβενιώτικα που δημιουργήθηκαν αργότερα, κυρίως από ανθρώπους που ήρθαν από το χωριό Βιλιβίνα της επαρχίας των Καλαβρύτων οι περισσότεροι των οποίων για πολλά χρόνια κατοικούσαν και στα δυο χωριά (τον χειμώνα στα Βιλιβινιώτικα και το Καλοκαίρι στην Βιλιβίνα), τα οποία αναγνωρίστηκαν ως οικισμός και προσαρτήθηκαν στην κοινότητα στις 18 Δεκεμβρίου 1920.
- Πυργάκι (υπήρχε και πριν την επανάσταση & έλαβε μέρος εις αυτήν)
- Αχούρια ή Λάκα που απογράφεται για πρώτη φορά το 1920
- Μονή Ταξιαρχών, αυτής που την εποχή των ανεξάρτητων κοινοτήτων αποτελούσε την διοικητική περιφέρεια Μελισσίων, βρίσκονται δεξιά του ποταμού «Σελινούντα», στο ανατολικό τμήμα του Νομού Αχαϊας, νότια της πόλεως του Αιγίου και απέχουν απ΄ αυτό περί τα 12 χιλιόμετρα.
Συνδέονται δε συγκοινωνιακά με αυτοκινητόδρομο που διέρχεται από Κουλούρα, Μηλιαγκού, Φονισκαριά, Βόβοδα ή Μαυρίκι, Αη Γιάννη & περνώντας την γέφυρα του Σελινούντα καταλήγει στα Μελίσσια.
Ορίζονται δε Ανατολικά με κάτω Φτέρη, Άγιο Ανδρέα και Mπουφούσκια, Βορειο-δυτικά από τον ποταμό Σελινούντα, που είναι και τα φυσικά όρια στην ΒΔ πλευρά (πέραν του οποίου ευρίσκονται η Κουνινά (Δυτικά),ο Αη Γιάννης (βόρειο-δυτικά) και η Βόβοδα (βόρεια)), Βορειοανατολικά με Αχλαδιά, Νοτιοανατολικά με Φτέρη και Νότια με Άγιο Παντελεήμονα & Άνω Μαυρίκι δυο χωριά που εκτείνονται πέραν των Κυρηνέων ορέων (Κλωκού).
Το έδαφος επειδή είναι ορεινό είναι και σχετικά ανώμαλο. Δύσκολα βλέπει κανείς επίπεδο μέρος. Είναι όμως αρκετά εύφορο και παραγωγικό. Το πλείστον των κατοίκων είναι κτηματίες – αγρότες και η παραγωγή τους αποτελείται από διάφορα προϊόντα, εκ των οποίων το βασικότερο είναι η κορινθιακή (μαύρη)σταφίδα ,υπέροχο λάδι, και βρώσιμες ελιές, όπως και δημητριακά καi σιτηρά παλιότερα, ενώ δεν υπολείπεται σε κηπευτικά (λαχανικά, ντομάτες, φασολάκια κλπ.).
Δεν είναι εύκολο να προσδιορισθεί με ακρίβεια πότε τα Μελίσσια, έγιναν Οικισμός , διότι δεν υπάρχουν επαρκείς και μάλιστα γραπτές, πληροφορίες που να βοηθούν προς τούτο.
Εκείνο όμως που γνωρίζουμε από τους παππούδες μας και αναφέρεται με σαφήνεια και στο βιβλίο του Ιερέως Θεοδώρου Παπαγεωργίου που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1977, είναι ότι:
- Τα Μελίσσια ήταν Μετόχι της Ιεράς Μονής των Παμμεγίστων Ταξιαρχών που παραχωρήθηκε ως προίκα στην Μονή από τους Παλαιολόγους ηγεμόνες περί το έτος 1440, ως αναφέρει η παράδοση, ότε αναδιοργανώθηκε ή και ιδρύθηκε η Μονή.
- Ζούσαν στο μετόχι ελάχιστα άτομα στη αρχή υπό την επίβλεψη επιστατών και μοναχών που καλλιεργούσαν τα χτήματα (σταφιδαμπέλους και λιοστάσια) της Μονής, ενώ ασχολούνταν και με την κτηνοτροφία καθώς επίσης και με την μελισσοκομία, κυρίως οι μοναχοί απ΄ όπου και το χωριό πήρε το όνομά του(βέβαια σήμερα δεν δεν υπάρχουν καν Μελίσσια) και έμεναν στα σπίτια που η μονή τους είχε παραχωρήσει.
Από την συγκρότηση του Νεοελληνικού Κράτους το 1834 ως και το 1912 τα Μελίσσια μαζί με την Μονή Ταξιαρχών και το Πυργάκι αποτελούσαν μέρος (οικισμό) του δήμου Ελίκης.
Συγκεκριμένα:
- Στις 20 Απριλίου 1835 ο Οικισμός Μελίσσια, ο Οικισμός Μονή Ταξιαρχών, και ο Οικισμός μετόχι Πύργος, αποτελούν οικισμούς του δήμου Ελίκης του Νομού Αχαϊας & Ηλιδος.
- Στις 28 Δεκεμβρίου 1836 (ΦΕΚ 80Α ), προσαρτάται στον Δήμο και το μετόχι των Ταξιαρχών.
- Από την 1 Ιουλίου 1841 και οι τέσσερις πιο πάνω οικισμοί αποσπώνται από τον δήμο Ελίκης και προσαρτώνται στον Δήμο Αιγίου του Νομού Αχαϊας & Ηλιδος.
- Το 1845 (ΦΕΚ 32Α 8 Δεκεμβρίου 1845) οι Οικισμοί:
- -Μετόχι Πύργου του δήμου καταργείται.
-Μετόχι Ταξιαρχών του δήμου καταργείται.
-Πύργος Πτέρης προσαρτάται στο δήμο Αιγίου.
- Το 1879 (ΦΕΚ 50Α 25 Ιουλίου 1879) ο Οικισμός Μελίσσια καταργείται και προσαρτάται στον δήμο Αιγίου(ΦΕΚ 251Α 4 Οκτωβρίου 1879).
- Το 1899 (ΦΕΚ 136Α 8 Ιουλίου 1899)ο δήμος Αιγίου Αποσπάται από τον Νομό Αχαϊας & Ηλιδος και υπάγεται πλέον στον Νομό Αχαϊας.
- Το 1909 (ΦΕΚ 282Α 4 Δεκεμβρίου 1909 ο δήμος Αιγίου αποσπάται από τον Νομό Αχαϊας και προσαρτάται στον Νομό Αχαϊας & Ηλιδος.
- Μέχρι το 1912 τα Μελίσσια εκπροσωπούνταν στον δήμο με πάρεδρο που εκλεγόταν από ειδικό Δημαιρεσιακό Συμβουλιο.
- Από το 1912 και μέχρι το 1997 Τα Μελίσσια αποτελούν Ανεξάρτητη Κοινότητα.
- Από την 1η Ιανουαρίου 1998 αποτελούν ένα από τα 14 Διαμερίσματα του Καποδιστριακού Δήμου Αιγίου.
- Από τη 1η Ιανουαρίου 2011 αποτελούν Τοπική Κοινότητα της Δημοτικής ενότητας Αιγίου του Καλλικρατικού Δήμου Αιγιαλείας.
Οι πρώτες οικογένειες
Εκ των παλαιοτέρων οικογενειών της πρώην κοινότητας Μελισσίων και σήμερα Τοπικής κοινότητας Αιγίου του Δήμου Αιγιαλείας είναι οι των Γιαννοπουλαίων
( Χαραλαμπόπουλοι, Χασιώτηδες, Θανασουλαίοι),των Τσιραίων και των Φεταίων.
Ο πληθυσμός.
Στην απογραφή του 1700 από τις Βενετικές Αρχές μεταξύ των 879 οικογενειών και 3.174 κατοίκων της Βοστίτσας, κατεγράφησαν όσον μας αφορά, Το Πυργάκι και η Μονη Ταξιαρχών, χωρίς επί μέρους καθορισμό των κατοίκων και οικογενειών. Τα Μελίσσια δεν εμφανίζονται εδώ. Στην απογραφή επίσης από τις Βενετικές αρχές το 1711 της Αιγιάλειας εμφανίζεται μόνον το Πυργάκι με 30 κατοίκους.
Τα Μελίσσια, εμφανίζονται για πρώτη φορά στην απογραφή (Γαλλικής Αποστολής στρατηγού Μαιζώνος) το έτος 1830 και έχει ως εξής:
- Μελίσσια:Οικογένειες 10 (περίπου 50 κάτοικοι).
Στο Πυργάκι δεν κατεγράφησαν κάτοικοι, προφανώς συμπεριελήφθησαν στα Μελίσσια ή στην Φτέρη.
Στην πρώτη απογραφή Επικράτειας, το έτος 1834, παρατηρούμε ότι τα Μελίσσια μαζί με το Πυργάκι και την Μονή Ταξιαρχών φέρονται να αποτελούν μέρος (οικισμούς) του Δήμου Ελίκης, της Επαρχίας Αιγιαλείας πληθυσμό 144 κατοίκους όπως φαίνεται και στον πίνακα που ακολουθεί:
Ετος |
Οικισμός |
πληθυσμός | Σύνολο πληθυσμούΚοινότητας | ||
17001911 | Πυργάκι Και Μονή ΤαξιαρχώνΠυργάκι | -30 | 30 | ||
1834 | ΜονήΠυργάκι (οικογένειες 6)Μελίσσια (οικογένειες 3) | 933417 | 144 | ||
1838 | Μονή ΤαξιαρχώνΜελίσσια | 7638 | 114 | ||
1844 | Μονή ΤαξιαρχώνΜελίσσια (οικογένειες 12)Πυργάκι (οικογένειες 8) | 1086145 | 214 | ||
1851 | Μελίσσια & Πύργος «Χωριάυποστατικών της Μονής Ταξιαρχών» (Ι.Ραγκαβή “Τα Ελληνικά” Τόμος 2) | ||||
1861 | ΜελίσσιαΜονή ΤαξιαρχώνΠύργος (Πυργάκιον) | 609738 | 195 | ||
1889 | ΜελίσσιαΠύργος(απογράφεται στην Φτέρη) | 108 | 108 | ||
1896 | ΜελίσσιαΠύργος(Φτέρη) | 2767 | 94 | ||
1903 | Χωρογραφία της Ελλάδος/ Ν. Αχαϊας,του Κορύλλου Χρήστου(Ιαστροπυ) .Τυπογραφείο «Ανέστης Κωνσταντινίδης» 1903 ΑΘΗΝΑ. Χωριά του Δήμου Αιγίου | ||||
Πύργος Φτέρης (ανήκει στην Μονή ταξιαρχών)Μελίσσια (Εχει Γραμματείον & είναι κτήμα της Μονής)Μονή Ταξιαρχών Εχει ΕλληνικόΣχολείο | 67127 Μοναχούς121 | 315 | |||
1907 | Η απογραφή έγινε 27 Οκτωβρίου Μελίσσια
Πύργος Πτέρης |
184
83 |
267 | ||
1920 | Μελίσσια
Αχούρια (απογράφονται για πρώτη φορά) Βελιβενιώτικα (απογράφονται για πρώτη φορά) Μονή Ταξιαρχών |
157
132 104 83 |
476 | ||
1928 | Μελίσσια
Αχούρια Βελιβενιώτικα Μονή Ταξιαρχών Πυργάκι |
174
50 89 60 80 |
453 | ||
1940 | Μελίσσια
Βελιβινιώτικα Αχούρια Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών |
250
215 128 59 |
652 | ||
1951 | Μελίσσια (Ο Οικισμός Βελιβινιώτικα καταργείται στις 7-4-1951 και υπάγεται πλέον εις κοινότητα Μελισσίων)Αχούρια (το 1955 μετονομάζονται σε Οικισμό Λάκκα: (Β.Δ.20-9-1955/ ΦΕΚ Α.287/ 1955»)Μονή Ταξιαρχών
Πυργάκιον |
464
154 31 7 |
656 | ||
1961 | ΜελίσσιαΛάκκα(πρώην Αχούρια)
Μονή Ταξιαρχών Πυργάκιον |
485145
39 8 |
677 | ||
1971 | ΜελίσσιαΛάκκα(πρώην Αχούρια)
Μονή Ταξιαρχών Πυργάκιον |
432112
15 6 |
565 | ||
1981 | ΜελίσσιαΛάκκα(πρώην Αχούρια)
Μονή Ταξιαρχών Πυργάκιον |
40271
14 5 |
492 | ||
1991 | ΜελίσσιαΛάκκα(πρώην Αχούρια)
Μονή Ταξιαρχών Πυργάκιον |
42770
11 25 |
533 | ||
2001 | Δημοτικό Διαμέρισμα Μελισσίων tου δήμου Αιγίου, του Νομού Aχαϊας | Μελίσσια 358Λάκκα (πρώην Αχούρια) 30
Μονή Ταξιαρχών 14 Πυργάκιον 5 |
427 | ||
2011 | Τοπική Κοινότητα Μελισσίωντης Δημοτικής Ενότητας Αιγίου του Δήμου Αιγιαλείας.Ν.Αχαϊας | Μελίσσια 317Λάκκα (ή Αχούρια) 7 Μονή Παμ.Ταξιαρχών 4 Πυργάκι 15 | 343 |
Σχολείο
Το πρώτο σχολείο που λειτούργησε στα Μελίσσια από το 1902, είναι το γραμματείο τεσσάρων τάξεων και στη συνέχεια το πλήρες δημοτικό σχολείο έξι τάξεων από το έτος 1906 ως την σχολική χρονιά 2013-2014 οπότε και καταργήθηκε λόγω ελλείψεως μαθητών, ύστερα από 112 χρόνια λειτουργίας του και λιγοστά παιδιά σήμερα πηγαίνουν στο σχολείο της Κουλούρας.